Genital Uçuk Tanım
Herpes Simpleks virüsü (HSV) hem kadınlarda, hem de erkeklerde "uçuk" adı verilen, kırmızı zemin üzerinde kabarcıklar şeklinde gelişen lezyonlara neden olan bir virüstür. Klinik olarak uçuklar iki ayrı tipte görülebilir: Tip 1 Herpes ya da Uçuk,ağız ve dudak çevresinde kızarıklık üstünde oluşan sulu lezyonlar ile kendisini gösteren tiptir. Tip 2 Herpes ya da Genital Uçuk ise benzer lezyonların genital bölgede yer almasıdır.
Ülkemizde Tip 1 Herpes'in görülme sıklığı %90ları bulabilirken, Tip 2 Genital Herpes'in sıklığı ise %5-10 civarındadır. Herpes virüsünün her iki tipi de direk deriye temas yolu ile bulaşır, dolayısı ile tip1 masum bir öpücükle (ağız çevresine), tip 2 ise cinsel yolla bulaşmaktadır. Bulaşma “uçuk” denilen lezyonların yokluğunda olmaz, ancak aktif "uçuk" lezyonunun direk teması ile olabilir.
Genital Uçuk Klinik ve Tanı yöntemleri
Genital herpes (uçuk) genital alanda kabarcık, kızarıklık, kaşıntı ve ağrı ile kendisini göstermektedir. Hastaların %20’sinde hastalık belirtisiz seyredebilir. Oluşan “uçuk” lezyonları kalıcı değildirler, kendiliğinden geçerler. Ancak zaman zaman tekrarlama (rekürrens) olasılığı yüksektir. Kasık bölgesinde, dış genital alanda, kaba etlerde, erkek cinsellik organında (penis) kabarcıklı, bazen ağrılı, sulu ve iltihabi lezyonlarda akla ilk genital herpes gelmelidir.
Uçuk şeklindeki lezyonların yanı sıra en sık görülen diğer belirti genital bölgede "çok şiddetli kaşıntılar"dır. Ciltteki bu kaşıntılar derinin mantar enfeksiyonu ile karıştırılarak gereksiz yere kişilerin mantar tedavileri almasına neden olacak şekilde yoğun olabilir. Kaşıntının sona ermesinden kısa bir süre sonra genital bölgede döküntülü ve bazen de ağrılı lezyonlar ortaya çıkar. Kasık bölgesindeki lenf bezlerinde şişlikler de ortaya çıkabilir.
Yine, tüm bu bulgulara nadiren ateş, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve kas ağrıları gibi sistemik belirtilerde eşlik edebilmektedir.
Herpes virüsü direk temas ile vücuda girdikten sonra öncelikle sinir hücrelerine ve sinir köklerine yerleşir ve buralarda hayat boyu kalıcıdır. Ne zaman bağışıklık sistemi zayıflarsa virüs tekrar aktive olarak hastalığa özgü belirtilerin ortaya çıkmasını sağlar. Ancak genellikle geçirilen ilk enfeksiyondan sonra oluşan reaktivasyonlar (yeniden alevlenmeler) daha az şiddetlidir ve hafif şekilde atlatılmaktadır.
Genital herpes özellikle evli çiftler için önemli evlilik sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Tekrarlayıcı bir hastalık olmasından dolayı hastalarda depresyon, kaygı bozukluğu gibi ciddi psikolojik sıkıntılar oluşabilir. Enfekte kişilerin eşlerine bulaştırma korkusu ile zaman içinde cinsel isteksizlik ortaya çıkabilir.
Genital herpes için kanda immünolojik testler yapılabilir. Ancak bu testler hastanın aktif enfeksiyon geçirdiğini göstermez, sadece hayatının herhangi bir döneminde herpes enfeksiyonu geçirip geçirmediğini ve bağışıklık sisteminin herpes simpleks virüsüne karşı antikor geliştirip geliştirmediğini gösterir. Hastada virüse karşı antikorlar saptansa bile, bu antikorlar hastayı tekrarlayan enfeksiyonlardan korumaz. Aktif lezyonlardan yapılacak kültür çalışmaları ise hem pahalı ve teknik olarak zor, hem de yanlış negatifliği yüksek tetkiklerdir.
Gebelikte Genital Uçuk (Herpes Enfeksiyonu)
Eğer genital herpes (uçuk) geçirilmiş ise bu durum gebeliği takip eden doktora mutlaka iletilmelidir. Hamile kalmadan herpes enfeksiyonu geçirilmiş ise, herpes virüsünün yeni doğacak bebeğinize geçme olasılığı oldukça düşüktür. Çünkü aktif hastalık sonrası kanınızda oluşacak virüse karşı antikorlar gebelik sırasında bebeğinize geçerek onu bu hastalığa karşı koruyacaktır. Ancak hamilelik sırasında ilk kez ortaya çıkan herpes enfeksiyonlarında virüsün bebeğe geçme olasılığı ise daha yüksektir. Bu nedenler çiftin herhangi birinde genital organlarda bu tür bir lezyon ortaya çıktığında, mutlaka derhal hekime başvurmak gerekmektedir. Herpes virüsüne etkili ilaçlar gebelikte ancak hekim kontrolünde ve klinik yararlılık göz önünde tutularak uygulanabilir.
Genital Uçuk (Herpes Enfeksiyonu) Tedavisi
Herpes virüsünde de, HPV enfeksiyonlarında (genital siğil) olduğu gibi virüsün vücuttan tamamen atılması için bir tedavi yoktur. Anti-viral adı verilen ilaçlar ile virüs hastalıklarını baskılanması ve yayılmasını engellenmesi amaçlanır. Tedaviye zaman geçirilmeksizin, “uçuk” bulguların görülmesinin hemen sonrasında başlanılması tedavi başarısını arttıracaktır. Hastalığın tekrarlamasının önlenmesi için bazen 3-6 aylık uzun süreli baskılayıcı düşük doz tedaviler gerekebilir. Bu şekilde reaktivasyonların % 80-90 orannda azalması söz konusudur.
Hastalığın tekrarlamasının engellenmesi için yapılabilecek diğer bir şey ise vücudun "bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi"dir. Düzenli beslenmek, spor yapmak ve bazı ilaçlar ile bağışıklık sistemi daha zinde tutulabilir.
Genital Uçuk (Herpes Enfeksiyonu) Korunma
Genital herpesten korunmak son derece zordur. Genellikle partnere (eşe) geçiş riskini azaltmak için prezervatif (kondom) kullanımı önerilir. Ancak virüs cilde temas ile geçtiği için prezervatif kullanılması her ne kadar geçişi azaltsa da tam olarak engellemeyecektir. Ayrıca birçok kişi belirtisiz veya çok hafif bulgular ile herpes simpleks virüsünü taşıdıkları için farkında olmadan cinsel partnerlerine hastalığı bulaştırabilirler.
